
Choroba zwyrodnieniowa stawów (znana także jako osteoartroza) jest najczęstszą formą zapalenia stawów, szczególnie wśród osób starszych. Stanowi jedną z głównych przyczyn ograniczenia sprawności ruchowej, wpływając znacząco na jakość życia pacjentów.
Co to jest choroba zwyrodnieniowa stawów?
Choroba zwyrodnieniowa stawów to schorzenie zwyrodnieniowe, które rozwija się na skutek degradacji tkanek amortyzujących końce kości w stawach. Proces ten postępuje powoli i stopniowo nasila objawy, takie jak ból, sztywność i obrzęki. U niektórych osób choroba może prowadzić do całkowitej utraty zdolności wykonywania codziennych czynności.
Kto jest narażony na osteoartrozę?
Choroba ta może dotknąć każdego, jednak istnieją czynniki zwiększające ryzyko jej wystąpienia:
- Wiek – osteoartroza częściej występuje u osób starszych.
- Płeć – kobiety, szczególnie po 50. roku życia, są bardziej narażone na tę chorobę.
- Otyłość – nadmierna masa ciała obciąża stawy.
- Urazy i operacje stawów – wcześniejsze uszkodzenia mogą przyspieszyć rozwój choroby.
- Czynniki genetyczne – skłonność do osteoartrozy może być dziedziczna.
- Powtarzalne ruchy – regularne przeciążanie stawów sprzyja ich degradacji.
Zmniejszenie ryzyka możliwe jest dzięki modyfikacji tych czynników, na które mamy wpływ, takich jak utrzymanie zdrowej masy ciała czy unikanie nadmiernego obciążania stawów.
Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów
Osteoartroza może powodować różnorodne objawy, od niewielkiego dyskomfortu po intensywny ból. Najczęstsze symptomy obejmują:
- Sztywność i ból po dłuższym bezruchu, np. rano po przebudzeniu.
- Obrzęk i tkliwość w okolicy stawów.
- Odczucie „trzeszczenia” przy ruchu stawu.
Choroba zwykle atakuje stawy narażone na największe obciążenia, takie jak:
- Stopy i kolana – ból w tych miejscach utrudnia chodzenie, wstawanie czy wspinanie się po schodach.
- Ręce – deformacje w obrębie palców, powstawanie guzków kostnych i ograniczenia w ruchomości.
- Kręgosłup – ból w odcinku szyjnym i lędźwiowym, mogący promieniować na kończyny.
Diagnostyka osteoartrozy
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów obejmuje:
- Wywiad lekarski i badanie fizykalne.
- Badania obrazowe, takie jak RTG, w celu oceny uszkodzeń stawów.
- Badania laboratoryjne w celu wykluczenia innych schorzeń.
W przypadku wątpliwości lekarz rodzinny może skierować pacjenta do reumatologa – specjalisty od chorób stawów.
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów
Mimo że choroby tej nie da się całkowicie wyleczyć, istnieje wiele metod łagodzenia objawów i poprawy jakości życia:
1. Aktywność fizyczna
Regularne ćwiczenia o niskim obciążeniu, takie jak spacery, pływanie czy joga, pomagają wzmocnić mięśnie wokół stawów i zwiększyć ich ruchomość.
2. Kontrola masy ciała
Redukcja nadwagi zmniejsza obciążenie stawów, co pomaga ograniczyć ból i poprawić funkcjonowanie.
3. Farmakoterapia
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zarówno doustne, jak i stosowane miejscowo, mogą przynieść ulgę. W zaawansowanych przypadkach stosuje się zastrzyki dostawowe.
4. Terapie uzupełniające
Metody takie jak masaż czy akupunktura mogą wspomóc leczenie. Przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem.
5. Zabiegi chirurgiczne
W skrajnych przypadkach rozważa się operacje, takie jak wymiana stawu na endoprotezę.
Jak dbać o stawy na co dzień?
- Zastosuj ciepło lub zimno – termoterapia pomaga łagodzić ból.
- Używaj pomocy ortopedycznych – laski czy ortezy mogą zmniejszyć obciążenie stawów.
- Dbaj o prawidłową postawę – zmniejsza to nacisk na kręgosłup i inne stawy.
- Unikaj powtarzalnych ruchów – staraj się ograniczać czynności prowadzące do przeciążeń.
Nie zwlekaj, skonsultuj się z lekarzem!
Choroba zwyrodnieniowa stawów to poważne schorzenie, które może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i zmianom w stylu życia możliwe jest jednak znaczne złagodzenie objawów i poprawa jakości życia. Jeśli zauważysz u siebie niepokojące symptomy, skonsultuj się z lekarzem, aby opracować indywidualny plan leczenia.
Źródło: https://www.nia.nih.gov/health/osteoarthritis/osteoarthritis